فراپلیمر شریف

یک دستگاه غول‌پیکر پاک‌سازی اقیانوس‌ها از زباله‌های شناور پلاستیکی به وسیله دولت هلند راهی اقیانوس آرام شد. قطعات عظیم زباله‌های پلاستیکی شناور در اقیانوس آرام یک نگرانی جهانی است. طرح اولیه و ابتکار این دستگاه از Boyan Slat، یک جوان مبتکر هلندی است که با سرمایه‌گذاری عظیم دولت هلند و طراحی و مهندسی به یک سیستم عظیم جمع‌آوری زباله پلاستیکی تبدیل شد که راهی خلیج سان‌فرانسیسکو شده است. تا پیش از این هیچ تلاشی برای پاک‌سازی و جمع‌آوری زباله از وسط دریا نشده و همه تلاش‌ها برای پاک‌سازی دریاها از ساحل و با شرکت نیروهای داوطلبی که کیسه‌های مملو از زباله‌های شناور را جمع‌آوری و حمل می‌کردند، انجام می‌شد.

افزایش شدید ضایعات پلاستیکی در اقیانوس‌ها

پلاستیک‌هایی که در اقیانوس ته‌نشین نشوند، به وسیله نور خورشید و امواج خرد و شکسته می‌شوند. یک نگرانی واضح خورده شدن این ریزه‌های پلاستیک توسط موجودات دریایی است، اما تیم پژوهشی اسکریپس به نتیجه دیگری نیز دست یافتند که شاید توقعش نمی‌رفت. خرده‌های پلاستیک تخم‌ریزی را برای “پاتیناژباز دریایی” (نوعی حشره از راسته نیم‌بالان، با اسم علمی هالوباتس سریسئوس) آسان‌تر می‌کنند. این حشرات برای تخم‌ریزی به یک سطح شناور نیاز دارند، و معمولاً از پر پرندگان، توده‌های قیر و یا چیزهایی از این دست برای این منظور استفاده می‌کنند. اما پلاستیک‌های شناور بر اقیانوس آرام به کمکی بزرگ برای زاد و ولد این موجودات بدل شده‌اند. بنا به پژوهش اسکریپس همبستگی معناداری میان شمار قطعات پلاستیک شناور و کثرت هالوباتس سریسئوس وجود دارد. چرخه طبیعی آب مجموعه‌های بزرگی از زباله را با عمری دراز گرد می‌آورد که گاهی به آن‌ها “وصله‌های زباله” می‌گویند. یکی از این مجموعه‌های بزرگ زباله بین هاوایی و کالیفرنیا قرار دارد. هالوباتس‌ها گرایش دارند که در اطراف این توده‌ها تجمع کنند. مطابق گزارشی دیگر بیش از ۹% ماهی‌های این منطقه ضایعات پلاستیکی در شکم دارند. این گزارش تخمین می‌زند که ماهی‌ها سالیانه چیزی بین ۱۲ تا ۲۴ هزار تن پلاستیک می‌خورند. اقیانوس‌شناسان می‌گویند که به جز مسمومیت موجودات زنده می‌بایست عوارض کلان زباله‌های پلاستیکی بر زیست‌بوم را نیز سنجید.

لنز یک بار مصرف چشم را در توالت نیندازید

لنزهای چشم اغلب از موادی چون پلاستیک شفاف آکریلیک، سیلیکون و فلوئوروپلیمر تشکیل شده تا پلاستیک بسیار نرمی ساخته شود که اجازه عبور اکسیژن را بدهد. محققان برای بررسی تأثیر عمل‌کرد سیستم‌های بازیافت آب فاضلاب، پنج پلیمری را که در اغلب لنزهای چشم استفاده می‌شود در معرض میکروارگانیسم‌های هوازی و بی‌هوازی قرار دادند.

یکی از نویسندگان این تحقیق می‌گوید: “میکروارگانیسم‌های موجود در مراکز تصفیه آب، ساختار این لنزها را تغییر می‌دهد. وقتی پلاستیک استحکام ساختارش را از دست می‌دهد به قطعات بسیار ریز میکروپلاستیک تبدیل می‌شود.” این محققان از تولیدکنندگان لنزهای چشم می‌خواهند تا در بسته‌بندی محصولات خود، مصرف‌کنندگان را در مورد دور انداختن آن راهنمایی کنند. راه ساده حل این مشکل این است که از مردم بخواهیم که لنز چشم را در توالت یا دستشویی نیندازند.

پلاستیک، عامل کشته‌ شدن پرندگان دریایی

اما زمانی که پلاستیک در اقیانوس قرار می‌گیرد، چون آن‌ها قادر به تشخیص پلاستیک از غیر پلاستیک نیستند- هر چه که می‌بینند را می‌خورند. تغدیه ناخواسته والدین پرندگان به جوجه‌هایشان به این معنی است زمانی که فرزندانشان با معده پر از پلاستیک و تغذیه نامناسب از سوراخ‌ و لانه‌های خود خارج می‌شوند، آن‌ها چندان توانایی لازم برای خوراک‌جویی در دریا را ندارند. اگر مقدار پلاستیک خیلی زیاد نباشد، معده این پرندگان را شستشو داده می‌شود البته بدون اینکه به آن‌ها آسیب برسد. در یکی از موارد ۹۰ قطعه پلاستیک از معده یکی از جوجه‌ها بیرون کشیده شد. بیش‌تر پلاستیکی که در هنگام کار خود با پرندگان با آن برخوردند، “کاملاً قابل پیش‌گیری” است. گیره‌های پلاستیکی لباس و مسواک در معده پرندگان دیده می‌شوند. این‌ها را می‌توان به راحتی از سایر مواد از جمله آلومینیوم یا چوب ساخت. اگر این آگاهی را در سراسر جمعیت انسانی گسترش ‌داده شود، واقعاً می‌توان تغییر ایجاد کرد. چرخه طبیعی آب مجموعه‌های بزرگی از زباله را با عمری دراز گرد می‌آورد که گاهی به آن‌ها “قطعه عظیم زباله پلاستیکی شناور” می‌گویند. یکی از بزرگ‌ترین آن‌ها در اقیانوس آرام و بین هاوایی و کالیفرنیا قرار دارد.

دستگاه جدید با انرژی خورشیدی کار می‌کند. این ماشین به نام «اینترسپتر» یا «ره‌گیر» به انگلیسی Interceptor) هرگونه زباله پلاستیکی مثل بطری، کیسه پلاستیکی و یا اسباب‌بازی را از رودخانه‌ها جمع کرده و مانع ورود آن‌ها به اقیانوس‌ها می‌شود. بعضی از کارشناسان نگران هستند که این پروژه باعث آسیب رسیدن به زندگی موجودات دریاها شود اما Boyan Slat و مجریان این طرح غیرانتفاعی بین المللی تأکید می‌کنند که به دلیل میزان زباله‌های پلاستیکی و حجم عظیم آن اجرای چنین طرحی ضروری است. بودجه در نظر گرفته شده برای اجرای این پروژه حداقل ۲۰ میلیون یورو برآورد شده است. نکته جالب برای این دستگاه این است که هیچ موتور یا ماشینی در آن به کار گرفته نشده است و لوله عظیم این دستگاه مانند یک نوار ساحلی مصنوعی در میان اقیانوس پلاستیک‌های شناور را به داخل خود می‌کشاند. لوله این دستگاه مانند یک مار غول‌پیکر به طول 600 متر است که به شکل حرف یو انگلیسی U در وسط اقیانوس قرار خواهد گرفت. ماهی‌ها به راحتی می‌توانند از زیر این دستگاه شنا کنند و طراحان آن امیدوارند که هیچ خطری برای حیات اقیانوس‌ها و دریاها نداشته باشد. قرار است با پلاستیک‌هایی که این دستگاه جمع‌آوری می‌کند محصولاتی ساخته شود و روی آن برچسب “تهیه شده از پلاستیک اقیانوس” زده شود. سه هفته طول خواهد کشید که این سیستم عظیم به منطقه معروف به “قطعه عظیم زباله” در شرق اقیانوس آرام و دو هزار کیلومتری سواحل کالیفرنیا برسد.

لینک خبر

https://www.bbc.com/persian/science-45459752